‘นม’ เป็นอาหารของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ในลักษณะของเหลวสีขาวมีคุณค่าทางโภชนาการสูง นมมีโปรตีนที่ประกอบไปด้วยกรดอมิโนครบถ้วนทุกชนิด ชนิดที่จำเป็นต่อการเจริญเติบโตบของร่างกาย เช่น ทริปโตเฟน อาร์จินีน ไลซีน วาลีน ลิวซีน ไอโซลิวซวีน และมีไขมันที่เรียกว่า มันเนย ซึ่งมันเนยให้พลังงานสูง นมมีคาร์โบไฮเดรตคือ น้ำตาลแล็กโทส นอจากนี้ นมยังอุดมด้วยเกลือแร่หลายชนิด โดยเฉพาะแคลเซียมและฟอสฟอรัส ที่จำเป็นต่อการสร้างกระดูกและฟัน แล้วก็ยังมีวิตามินครบถ้วนด้วย เช่น วิตามินเอ วิตามินบี1 วิตามินบี2 วิตามินซี วิตามินอี วิตามินเค ไนอะซิน กรดแพนโทเทนิก ไพริดอกซิน ไบโอทีนและกรดโฟลิก
นมเป็นเครื่องดื่มที่เหมาะกับทุกเพศทุกวัย เนื่องจากร่างกายจำเป็นจะต้องได้รับสารอาหารในนม เพื่อสร้างเสริมให้ร่างกายแข็งแรงอยู่ตลอด ส่วนหญิงตั้งครรภ์ นมจำเป็นอย่างยิ่ง หญิงตั้งครรภ์ควรจะดื่มนมที่มีแคลเซียมสูง สำหรับเสริมสร้างกระดูกทั้งมารดาและทารกในครรภ์ ส่วนผู้ที่ป่วยด้วยโรคเบาหวานควรจะรับประทานนมพร่องมันเนยหรือนมขาดมันเนยและหลีกเลี่ยงนมที่มีรสหวาน
ประเภทของนม
– นมสด (Fresh Milk) คือ นมสดบรรจุกระป๋อง มีฉลากระบุว่าเป็นนมโค 100 เปอร์เซ็นต์
– นมพร่องมันเนย (Low Fat Fresh Milk) เป็นนมที่สกัดแยกมันเนยออกเพียงบางส่วน ให้พลังงานต่ำและมี
ปริมาณไขมันเพียงเล็กน้อย เหมาะกับผู้สูงวัยหรือผู้ที่มีปัญหาเรื่องความอ้วนและไขมันในเลือดสูง
– นมขาดมันเนย (Non Fat Milk) คือ นมที่แยกมันเนยออกเกือบหมด สำหรับผู้ที่ต้องการหลีกเลี่ยงไขมัน
– นมแปลงไขมัน (Filled Milk) เป็นนมพร้อมดื่มที่นำเอาไขมันชนิดอื่นมาผสมแทนมันเนยเดิมที่มีอยู่ เช่นนมผสม
น้ำมันมะพร้าว หรือ นมผสมน้ำมันปาล์ม เป็นต้น
– นมปรุงแต่ง (Flavored Milk) คือการทำนมวัวหรือนมผงด้วยวิธีการผลิตต่างๆ แล้วปรุงแต่งกลิ่น สี รสชาติ ทำให้
น่ารับประทานมากขึ้น
– นมเปรี้ยวและโยเกิร์ต (Drinking Yoghurt and Yoghurt) เป็นนมที่หมักด้วยจุลินทรีย์ ซึ่งไม่ทำให้เกิดพิษและ
อาจจะมีการปรุงแต่งรสชาติ กลิ่นและสีด้วยก็ได้
– นมข้น (Condensed Milk) แบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ นมข้นจืด เป็นนมผงขาดมันเนยละลายน้ำในอัตราส่วนที่
น้อยกว่าปริมาณน้ำที่มีในนมสดธรรมดา ถ้าเติมน้ำมันปาล์มลงไปจะเรียกว่า นมข้นแปลงไขมันชนิดไม่หวาน นมประเภทนี้ไม่ควรใช้กับเด็กทารกหรือเด็กอายุต่ำกว่า 2 ปี เพราะมีกรดไขมันจำเป็นกับวิตามินบางชนิดต่ำ ส่วนนมข้นหวาน คือนมที่ระเหยเอาน้ำบางส่วนออก หรือละลายนมผงขาดมันเนยกับไขมันเนยหรือไขมันปาล์ม แล้วเติมน้ำตาลลงไปประมาณ 45 เปอร์เซ็นต์ โดยนมชนิดนี้จะมีปริมาณน้ำตาลค่อนข้างสูงและมีโปรตีนน้อยกว่านมสดมาก ไม่เหมาะสำหรับเด็กทารก
การเก็บรักษานมมีดังนี้
– นมสดพาสเจอร์ไรส์ เมื่อซื้อมาแล้วควรจะเก็บไว้ในตู้เย็นทันที หากนำออกมาดื่มส่วนที่เหลือให้รีบเก็บทันทีเช่นกัน
ซึ่งนมสดพาสเจอร์ไรส์นี้ สามารถเก็บไว้ได้นานถึง 10 วัน ในอุณหภูมิ 2-5 องศาเซลเซียส นับจากวันที่ผลิต
– นมสเตอริไรส์ หรือ นมกระป๋อง สามารถเก็บรักษาไว้ได้นาน 12 เดือน โดยไม่ต้องแช่เย็น แต่ไม่ควรจะให้ถูก
แสงแดดโดยตรง
– นมยูเอชที สามารถเก็บไว้ในอุณหภูมิห้องปกติได้และไม่ควรให้โดนแสงแดด ซึ่งจะเก็บไว้ได้นานถึง 6 เดือน
– นมเปรี้ยว ควรจะเก็บไว้ในตู้เย็นและปิดฝาให้สนิท นมเปรี้ยวสามารถจะเก็บไว้ได้นานกว่านมประเภทอื่น เพราะ
มีกรดแลคติกเป็นตัวช่วยในการถนอมอาหาร
– นมเปรี้ยวพร้อมดื่มพาสเจอร์ไรส์ ควรเก็บไว้ในอุณหคูมิ 10-12 องศาเซลเซียส ซึ่งสามารถเก็บไว้ได้นานถึง 3 สัปดาห์หรือ 21 วัน
– นมเปรี้ยวพร้อมพื่มยูเอชที สามารถเก็บไว้ได้นานถึง 8 เดือน โดยไม่ต้องแช่เย็น
วิธีดื่มนมอย่างถูกวิธีมีคร่าวๆ ตามนี้
1. ไม่ควรจะดื่มนมที่ข้นจากการเติมนมผงลงไปทีละมากๆ เพราะอาจจะทำให้เกิดความเข้มข้นเกินมาตรฐาน
โดยเฉพาะอย่างยิ่งการเลี้ยงทารก ไม่ควรจะให้นมเข้มข้นจนเกินไป ควรจะให้ตามปริมาณที่กำหนดไว้ถูกต้อง หากให้มากเกินไปอาจจะทำให้มีอาการท้องเสีย ท้องผูก ไม่เจริญอาหารและลำไส้เล็กอาจจะมีเลือดออกหรืออักเสบได้
2. ไม่ควรจะเติมน้ำตาลเกินจำนวน 8 กรัม ต่อ นม 100 มิลลิลิตร หากจะเติมควรจะใช้น้ำตาลทรายแดงหรือน้ำตาล
อ้อย เพราะเป็นน้ำตาลที่ร่างกายดูดซึมได้ง่าย
3. ไม่ควรจะเติมช็อกโกแลตลงในนม เพราะอาจจะทำให้แคลเซียมในนมกับกรดออกซาลิกในช็อกโกแลตผสมกัน
แล้วเกิดเป็นแคลเซียมออกซาลิก ซึ่งเป็นผลเสียต่อสุขภาพ
4. ไม่ควรจะดื่มนมพร้อมกับรับประทานยาในเวลาเดียวกัน เพราะจะส่งผลกระทบต่อการดูดซึมของยา ทำให้ความ
เข้มข้นของยาลดลง ดังนั้นจึงไม่ควรจะดื่มนมก่อนหรือหลังรับประทานยา 1-2 ชั่วโมง
5. ไม่ควรจะต้มนมให้เดือดด้วยอุณหภูมิถึง 100 องศาเซลเซียส เพราะอาจจะทำให้น้ำตาลในนมไหม้เกรียม แล้วทำ
ให้เกิดโรคมะเร็งได้
6. ไม่ควรจะเติมน้ำมะนาวหรือน้ำส้มลงในนม เพราะจะทำให้ไปทำลายโปรตีนในน้ำนมได้
7. ไม่ควรรับประทานข้าวต้มพร้อมกับการดื่มนม เพราะจะไปทำลายวิตามินเอในนมได้และจะส่งผลให้การ
เจริญเติบโตในเด็กช้าลง
8. ไม่ควรเลี้ยงทารกด้วยนมเปรี้ยวและนมข้น เพราะเป็นอันตรายต่อสุขภาพ
หลายสิ่งบนโลกล้วนมีดีและไม่ดี เช่นนั้น ผู้บริโภคควรจะศึกษาและเรียนรู้ เพื่อจะได้ไม่เป็นอันตรายทั้งต่อตนเองและ
คนที่รัก